Abortus

Veilige en toegankelijke abortus
In de jaren 70 streden vrouwen en bondgenoten in Nederland met de leuzen ‘de vrouw beslist’, ‘baas in eigen buik’ en ‘abortus uit het wetboek van strafrecht’, voor het recht op een toegankelijke, veilige en legale abortus. De vrouwenbeweging en haar medestanders wonnen na de spectaculaire bezetting van de abortuskliniek Bloemenhove in 1976 en jarenlang actievoeren en lobbyen het pleit: in 1981 werd abortus in Nederland gelegaliseerd. Sindsdien ligt de abortuspraktijk in Nederland regelmatig onder vuur van politici van voornamelijk christelijke huize. Zij willen de termijn waarin abortus is toegestaan bekorten en de toegang tot abortus en overtijdbehandeling minder gemakkelijk maken. Desondanks zijn er bij Mama Cash op dit gebied nauwelijks subsidieaanvragen vanuit Nederland binnengekomen.

Voortrekkersrol

Anti SGP demonstratie in 2007

Terwijl in Nederland vrouwen met succes actie voerden voor de legalisering van abortus, zijn er nog veel landen waar vrouwen geen of weinig zeggenschap hebben over het voorkomen of afbreken van zwangerschap. In veel landen is abortus verboden en zijn voorbehoedsmiddelen en informatie over seksualiteit, veilige seks en het voorkomen van zwangerschap taboe en niet of nauwelijks beschikbaar. Nog steeds sterft ergens ter wereld elke zes minuten een vrouw aan de gevolgen van een onveilige abortus.

Mama Cash steunde door de jaren heen talloze organisaties die strijden voor reproductieve rechten van meiden en vrouwen. Bestuurslid Jessica Horn roemt de vasthoudende rol van Mama Cash op dit terrein: ‘Mama Cash was er altijd voor de meest progressieve activisten.’ (bekijk interview).

Acties religieuze feministen
Aanvankelijk ondersteunde Mama Cash als seculiere organisatie initiatieven van religieuze vrouwen niet. Echter, in de loop van de jaren 90 begon ze progressieve groepen van religieuze vrouwen die feminisme en vrouwenrechten in hun vaandel voerden, te ondersteunen.

In veel landen legt de katholieke kerk door het beïnvloeden van de politiek de rechten van vrouwen aan banden. In Ecuador, waar abortus is verboden tenzij zwangerschap het leven van de vrouw in gevaar brengt, zetten vrouwen in de jaren 90 met geld van Mama Cash een illegale kliniek op voor veilige abortus. In 1998 kreeg de Federation for Women and Family Planning in Polen geld voor voorlichting over voortplanting en abortus. Zo ondersteunde Mama Cash in het nieuwe millennium Católicas por el Derecho a Decidir Argentina. Deze feministische organisatie van katholieke vrouwen is het niet eens met de leer van de katholieke kerk op het gebied van seksualiteit, anticonceptie en abortus. De vrouwen vinden vinden dat ze het recht hebben zelf te beslissen over hun lichaam. Ze zetten zich in voor legale en veilige abortus en betrouwbare, makkelijk verkrijgbare anticonceptie.

De abortusboot
Eind jaren 90 klopte arts Rebecca Gomperts aan bij Mama Cash. Ze vroeg geld om een haalbaarheidsonderzoek te doen naar een varende abortuskliniek. Gomperts wilde politieke aandacht en aandacht in de media genereren voor het recht op een legale en veilige abortus. Ze wilde vrouwenorganisaties in landen waar abortus illegaal is bijstaan om de discussie op nationale agenda’s te krijgen. Gomperts had in eerste instantie geld nodig om de juridische implicaties uit te zoeken van een abortuskliniek aan boord van een schip. Immers, een schip dat onder Nederlandse vlag vaart, is in internationale wateren Nederlands grondgebied waar Nederlandse wetten gelden. Mama Cash en sommige Erfdochters steunden Women on Waves, zoals het initiatief ging heten. Eerst om het project te ontwikkelen. Later om uit te varen naar landen waar abortus bij wet verboden is en vrouwen voorlichting te geven en zwangere vrouwen buiten de territoriale wateren de abortuspil aan te bieden.

In het nieuws

Women on Waves in Spanje

De abortusboot voer op verzoek van vrouwenorganisaties ter plaatse onder andere naar Ierland, Polen, Portugal, Marokko en Spanje. Meermalen probeerden rechters en regeringen, waaronder ook de Nederlandse overheid, het werk van Women on Waves de pas af te snijden. Het schip werd op de voet gevolgd door de internationale pers waardoor abortus groot in het nieuws kwam én meer zichtbaar op politieke agenda’s belandde.

Zowel in Portugal als in Spanje is abortus inmiddels gelegaliseerd. Na de geslaagde acties van lokale vrouwengroepen en Women on Waves kreeg de Portugese artsenorganisatie Médicos Pela Escolha (‘Doctors for Choice’) in 2007 van Mama Cash subsidie voor het bevorderen van een veilige abortuspraktijk. In onder andere Ecuador, Chili, Argentinië, Peru en Pakistan zijn ‘Safe Abortion Hotlines’ gestart met hulp van Women on Waves en financiële ondersteuning van Mama Cash.

Online abortuspil
Inmiddels heeft de door Women on Waves in het leven geroepen organisatie Women on Web, een online service opgezet om vrouwen in landen waar overtijdbehandeling verboden is aan de abortuspil te helpen.

Erfdochter Johanna heeft nog binnenpret als ze bedenkt hoe ze met haar schenkingen de autoriteiten met hun bezwaren tegen de abortusboot te slim af is geweest. (Bekijk interview)

Campaña Nacional por el Derecho al Aborto Legal, Seguro y Gratuitoin Argentina

Latijns-Amerika
De beweging voor het recht op veilige abortus groeit in verschillende delen van de wereld. In Latijns-Amerika bestaan initiatieven die enerzijds strijden voor ruimere wetgeving, en anderzijds informatie en diensten aanbieden. Zo gaat het politieke lobbywerk dat een lange adem vereist door, terwijl vrouwen en meiden die nu een abortus nodig hebben op een veilige manier hulp krijgen. Steeds vaker wordt, naast een ‘gewone’ abortus, de abortuspil geadviseerd. Het zijn vooral jonge vrouwen die deze initiatieven starten. Voorbeelden zijn de door Mama Cash gesteunde Coordinadora Juvenil por la Equidad de Género in Ecuador en Campaña Nacional por el Derecho al Aborto Legal, Seguro y Gratuito in Argentinië. Hun strijd voor veilige en legale abortus voeren zij in het bredere kader van het recht van vrouwen op lijfelijke zelfbeschikking en keuzevrijheid.

Azië en Afrika

ASAP Pakistan

In 2008 is het Asia Safe Abortion Partnership (ASAP) opgericht, met leden in vijftien Aziatische landen. ASAP agendeerde het onderwerp abortus op regionaal niveau binnen de Sexual and Reproductive Rights and Health beweging. Ook de leden van ASAP werken met een dubbele strategie: ze lobbyen om wetgeving te veranderen èn ze zetten structuren en netwerken op die vrouwen en meiden kunnen helpen aan een veilige abortus zolang een ruimere wetgeving nog toekomstmuziek is.

Ook in Afrika wint de beweging voor veilige abortus aan kracht. Zo werkt Réseau d’Afrique Centrale pour la Santé Réproductive des Femmes in Gabon, Kameroen en Equatoriaal-Guinea met vroedvrouwen en lokale vrouwengroepen aan voorlichting en het opzetten van een infrastructuur voor veilige abortus. Intussen breidt Women on Waves haar netwerken uit: ze werkt inmiddels samen met vrouwenorganisaties in onder andere Kenia, Oeganda, en Malawi.